Kult Świętego Jana Nepomucena na terenie Gór i Pogórza Kaczawskiego oraz Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów – Sołectwo Dobków, gmina Świerzawa

Zdjęcie nr 2 – Rzeźba św. Jana Nepomucena w Dobkowie.

Fot. Łukasz Gruca

Dobkowska rzeźba wyróżnia się na tle pozostałych rzeźb Jana Nepomucena dwoma elementami: okrągły biret nie okrywa głowy lecz trzymany jest w lewej ręce, a święty nie posiada aureoli. Męczennik wpatruje się w obejmowany prawą dłonią krucyfiks. Rzeźbę w 1845 r. ufundował Carl Joseph Flade (miejscowy handlarz bydła i chałupnik).

Przez całą swoją historię Dobków zaliczany był do najzamożniejszych i najlepiej zorganizowanych wsi w Górach Kaczawskich. W XIX wieku znany był z muzykowania i dobrych budowniczych, a do sekularyzacji w 1810 r. należał do klasztoru cystersów w Lubiążu.

Szacuje się że w Dobkowie znajduje się od 26 do 32 kapliczek oraz liczne krzyże. W 2010 r. utworzono Szlak Kapliczek. Bożena Steinborn w książce pt. „Złotoryja, Chojnów, Świerzawa” z 1959 r. pisze „W Dobkowie musiał być czynny w

XVIII w. duży warsztat kamieniarski, gdyż do dziś zachowały się rozliczne rzeźby świętych, ustawione wokół drogi biegnącej przez osadę”

Tak duża liczba przydrożnych zabytków religijnych może wskazywać że w XIX w. wieś nawiedzały liczne klęski żywiołowe a także zarazy (brak krzyży karawakowych czy morowych).

„We wsi zawsze było ciasno. Wieś mała, łańcuchowa jak mówią urbaniści, dom obok domu. W czasach cholery ta ciasnota dla wielu oznaczała wyrok śmierci. Doktor Bock w 1837 pisał: „Schankwirth Imann. 23 lipca zaatakowały go wymioty i biegunka – zmarł tego samego dnia. Kilka dni wcześniej spotkał handlarza płótnem z Dzierżoniowa gdzie przez jakiś czas szalała cholera. Pani Scholz. 26 lipca odwiedziła Imanna, 29 zachorowała na cholerę. Zmarła 3 sierpnia z wyczerpania. Jej wnuczka zachorowała 6 sierpnia i zmarła tego samego dnia”. Brat, sąsiad, praczka. Każdy z kimś się spotykał. Każdy zarażał dalej. Dzieci najczęściej umierały tego samego dnia. Starsi po kilkudniowej biegunce. Zaraza niczym płomienie przeskakiwała z domu do domu. Zmarło 17 osób.” (R. Maciąg „Dobków: Wyspa”, 2012)

Kolejnym problemem niemal hermetycznego środowiska katolickiego Dobkowa były niemal kazirodcze rodziny:

 „Ludzie z okolicznych wsi zaczęli bać się mieszkańców Kleinhelmsdorf. Trzymali się od nich z daleka. Tajemnicę śmierci odkrył dopiero ksiądz, który zauważył, że Kleinhelmsdorf powoli za sprawą małżeństw kuzynów z bliskimi kuzynkami, zamienia się w jedną wielką rodzinę.

Już wtedy było wiadomo, że zwiększa się ryzyko upośledzeń u dzieci rodzących się w takich związkach. Wszystkiemu winna była polityka.

Katolicy Kleinhelmsdorf, strzegąc swojej religijnej czystości, nie chcieli brać ślubów z okolicznymi protestantami. W niedzielnym kazaniu, ksiądz powiedział swoim parafianom, że aby przetrwać w zdrowiu muszą szukać żon i mężów poza wsią. Może nawet zagroził, że przestanie udzielać ślubów?” (R. Maciąg „ Dobków: Wyspa”, 2020)

Literatura:

1) Bożena Steinborn „Złotoryja, Chojnów, Świerzawa”, Ossolineum 1959

2) Robert Maciąg „Dobków: Wyspa”, Dobków 2012 i 2020

3) Sylwia Dudek – Kokot, Roman Gorzkowski „ Pamiątki kultu św. Jana Nepomucena w powiecie Złotoryjskim”

4) Dienst F., 1993: Kleinhelmsdorf. Chronik eines niederschlesischen Dorfes. Leipzig. [3] Schematismus des Bistums Breslau, Jahrgänge

5) www.kamienna-gora.eu/obiekty-sakralne-we-wsi-dobkow

Ilość: 1 rzeźba

Lokalizacja: 50.9895811N, 15.9467178E; pl.mapy.cz/s/bonamobumu